Hình phạt tiền trong pháp luật hình sự Việt Nam và thực tiễn áp dụng

Hình phạt tiền trong pháp luật hình sự Việt Nam và thực tiễn áp dụng

Tác giả: TS. Lê Minh Tùng
Năm xuất bản: 2022
Số trang: 348
Khổ sách: 16*24cm
Nhà xuất bản: Chính trị quốc gia Sự thật
Giá bìa: 215.000 đ

Lời giới thiệu:
Hình phạt tiền là hình phạt có tính chất kinh tế được áp dụng với người, pháp nhân thương mại phạm tội nhầm tức đoạt của họ một khoản tiền xung vào công quỹ nhà nước thông qua đó giáo dục, cải tạo, ngăn ngừa họ phạm tội mới, đồng thời có tác dụng giáo dục, phòng ngừa chung. Hình phạt tiền có vai trò quan trọng trong việc thực hiện chính sách hình sự của đảng, nhà nước đối với việc giảm hình phạt tù và tăng cường các hình phạt không tước tự do, là quan điểm tiến bộ thể hiện được các nguyên tắc cơ bản của luật hình sự, tôn trọng và bảo vệ quyền con người, đề cao hiệu quả phòng ngừa và tính hướng thiện trong việc xử lý tội phạm, phù hợp với xu hướng phát triển của luật hình sự thế giới. Ngoài ra, hình phạt tiền tạo nên sự đa dạng, linh hoạt trong các biện pháp xử lý hình sự đối với các trường hợp khác nhau trong thực tế, thực hiện nguyên tắc xử lý có phân biệt và nguyên tắc cá thể hóa hình phạt, góp phần giảm các chi phí cũng như làm tăng nguồn thu cho ngân sách.
Về phương diện lập pháp, bộ luật hình sự năm 2015 được ban hành và sửa đổi, bổ sung vào năm 2017, mặc dù đã có nhiều thay đổi cho phù hợp với tình hình mới, nhưng vẫn còn một số bất cập. Do đó, nghiên cứu và hoàn thiện quy định của bộ luật hình sự và hình phạt tiền là một yêu cầu cấp thiết ở nước ta hiện nay.
Về phương diện thực tiễn, tổng kết công tác xét xử các vụ án hình sự cho thấy, mặc dù bộ luật hình sự năm 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009 và nhất là bộ luật hình sự năm 2015 đã mở rộng phạm vi và điều kiện áp dụng hình phạt tiền, nhưng tỷ lệ áp dụng hình phạt này vẫn thấp so với tổng số bị cáo đưa ra xét xử hằng năm, tỷ lệ áp dụng hình phạt tiền có sự chênh lệch lớn giữa các địa phương, giữa các nhóm tội, giữa hình phạt chính và hình phạt bổ sung, việc áp dụng hình phạt tiền của tòa án các cấp còn chưa thống nhất, công tác giải thích, hướng dẫn áp dụng pháp luật chưa đồng bộ và đầy đủ; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật, ý thức pháp luật và trách nhiệm nghề nghiệp của một bộ phận những người làm công tác xét xử còn chưa đáp ứng được yêu cầu.
Về phương diện lý luận, hình phạt tiền có vị trí, vai trò quan trọng trong hệ thống hình phạt và đã được các nhà khoa học quan tâm Nghiên cứu trong thời gian qua. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu về hình phạt tiền thường là nghiên cứu chung về hệ thống hình phạt, với các hình phạt không thức tự do, hình phạt chính, hình phạt bổ sung hoặc nghiên cứu hình phạt tiền trong phạm vi hẹp. Các công trình nghiên cứu thực trạng các quy định của pháp luật về hình phạt tiền mới chỉ ở cấp độ liệt kê, mô tả hoặc nghiên cứu đơn lẻ có quy định mà chưa có nghiên cứu, phân tích, đánh giá một cách toàn diện.
Nhìn chung, các nghiên cứu đó chưa giải quyết được một cách tổng thể những vấn đề lý luận và thực tiễn về hình phạt tiền cũng như chưa đề xuất được những giải pháp đồng bộ nhằm hoàn thiện quy định pháp luật hình sự và nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt tiền. Vì vậy, việc tiếp tục nghiên cứu nên phạt tiền trong giai đoạn hiện nay là một nhu cầu cần thiết.
Cuốn sách được xuất bản trong thời điểm này đáp ứng nhu cầu triển khai thi hành Bộ luật Hình sự hiện hành trước tình hình mới của đất nước và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, cụ thể hóa chính sách hình sự của Nhà nước ta nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, thực hiện nghiêm chỉnh nguyên tắc nhân đạo, chính sách phân hóa và công bằng trong Luật hình sự Việt Nam.
Nội dung cuốn sách gồm 3 chương, tập trung phân tích những vấn đề cơ bản như: Những vấn đề chung về hình phạt tiền trong luật hình sự; Quy định về hình phạt tiền trong Bộ luật Hình sự hiện hành; Thực tiễn áp dụng và các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt tiền ở nước ta hiện nay. Qua đó, cung cấp nguồn tài liệu chuyên khảo cho việc nghiên cứu một cách toàn diện những vấn đề lý luận và thực tiễn áp dụng hình phạt tiền, từ đó đưa ra các giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế đồng thời nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt tiền trên thực tế.
Cấu trúc chương mục của cuốn sách như sau:
Chương I. Những vấn đề chung về hình phạt tiền trong Luật hình sự
I. Những vấn đề lý luận về hình phạt tiền
1. Khái niệm và đặc điểm của hình phạt tiền
2. Mục đích và ý nghĩa của hình phạt tiền
3. Quyết định hình phạt tiền; miễn, giảm hình phạt tiền
II. Phân biệt hình phạt tiền với hình phạt tịch thu tài sản và các biện pháp cưỡng chế khác
1. Phân biệt hình phạt tiền với hình phạt tịch thu tài sản
2. Phân biệt hình phạt tiền với biện pháp tư pháp tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm
3. Phân biệt hình phạt tiền và phạt tiền trong xử phạt vi phạm hành chính
III. Lịch sử quy định về hình phạt tiền trong Luật hình sự Việt Nam
1. Hình phạt tiền trong Luật hình sự Việt Nam giai đoạn từ năm 1945 đến trước khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1985
2. Hình phạt tiền trong Luật hình sự Việt Nam giai đoạn từ khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 đến trước khi ban hành Bộ luật hình sự năm 19993. Hình phạt tiền trong Luật hình sự Việt Nam giai đoạn từ khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1999 đến trước khi ban hành Bộ luật Hình sự hiện hành
IV. Hình phạt tiền trong luật hình sự một số nước trên thế giới
1. Bộ luật HÌnh sự Liên Bang Nga
2. Bộ luật Hình sự cộng hòa nhân dân Trung Hoa
3. Bộ luật hình sự Vương quốc Thụy Điển
4. Bộ luật hình sự Cộng hòa Liên bang Đức
5. Những nhận xét, đánh giá
Chương II. Quy định về hình phạt tiền trong Bộ luật hình sự hiện hành
I. Các quy định về hình phạt tiền trong Bộ luật hình sự trong phần những quy định chung
1. Hình phạt tiền khi được áp dụng là hình phạt chính
2. Hình phạt tiền khi được áp dụng là hình phạt bổ sung
3. Một số quy định của Phần những quy định chung liên quan đến hình phạt tiền
4. Hình phạt tiền áp dụng đối với người dưới 18 tuổi
5. Hình phạt tiền với pháp nhân thương mại
II. Các quy định về hình phạt tiền trong phần các tội phạm
1. Hình phạt tiền với người phạm tội
2. Hình phạt tiền với pháp nhân thương mại phạm tội
Chương III. Thực tiễn áp dụng và các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt tiền ở nước ta hiện nay
I. Thực tiễn áp dụng hình phạt tiền
II. Những ưu điểm, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong quy định, áp dụng hình phạt tiền
III. Yêu cầu cần hoàn thiện quy định của Bộ luật hình sự về hình phạt tiền
IV. Những giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt tiền ở Việt Nam